Park krajobrazowy lub pole golfowe zamiast odpadów? To możliwe dzięki rekultywacji

Obecnie największym wyzwaniem są stare i przepełnione składowiska odpadów, które nie tylko szpecą otoczenie, ale nieodpowiednio zabezpieczone mogą stanowić ogromne zagrożenie dla środowiska. Likwidacja takich miejsc to kierunek, który narzuca krajom członkowskim Unia Europejska. W efekcie tej strategii składowiska mają być zamykane, a w późniejszym czasie także rekultywowane.

Na czym polega rekultywacja?

Rekultywacja jest bardzo potrzebnym i praktycznym rozwiązaniem, które polega na nadaniu lub przywróceniu terenom zdegradowanym przez gospodarczą działalność człowieka nowych wartości użytkowych lub przyrodniczych. Współcześnie dąży się do zagospodarowania nieczynnych składowisk odpadów w taki sposób, aby otaczające nas nieestetyczne hałdy śmieci nie tylko przestały szpecić otoczenie, ale też stawały się lokalną atrakcją. Na terenie dawnych wysypisk tworzone są więc tereny zielone, ścieżki rowerowe, a nawet parki krajobrazowe. Ciekawym przykładem może być również Gorzów Wielkopolski, który kilka lat temu zakończył rekultywację starego składowiska odpadów. Obszar postanowiono wykorzystać w dosyć nietypowy sposób. Stworzono tam pole golfowe.

To trudny i wieloetapowy proces

Przedsięwzięcia związane z rekultywacją składowisk odpadów i terenów zdegradowanych są procesem trudnym i wieloetapowym. Obejmuje on szereg działań mających na celu przywrócenie zdrowia ekosystemom oraz zminimalizowanie negatywnego wpływu na środowisko i ludzi.

Usuwanie odpadów: Pierwszym krokiem jest usunięcie zgromadzonych odpadów lub substancji toksycznych, które mogą wpływać negatywnie na środowisko.

• Przywracanie struktury gleby: Glebę często trzeba poprawiać poprzez drenaż, napowietrzanie oraz dodawanie składników odżywczych, aby przywrócić jej zdolność do wsparcia roślinności.
• Oczyszczanie wód gruntowych: W przypadku zanieczyszczonych wód gruntowych konieczne jest zastosowanie metod oczyszczania, aby przywrócić ich jakość.
• Przywracanie roślinności: Wysiewanie traw, krzewów i drzew jest ważne dla przywrócenia pierwotnej roślinności, która wspiera różnorodność biologiczną i stabilność ekosystemu.
• Monitorowanie i pielęgnacja: Kluczowe jest monitorowanie odnowionych obszarów, aby upewnić się, że przywracane ekosystemy rozwijają się poprawnie. Konieczna jest również regularna pielęgnacja, aby zapobiec ponownej degradacji.
• Zastosowanie technologii ekologicznych: Współczesne rekultywacje często wykorzystują innowacyjne technologie, takie jak fitoremediacja, czyli wykorzystywanie roślin do oczyszczania gleby czy bioremediacja polegająca na użyciu mikroorganizmów do oczyszczania zanieczyszczonych terenów.

Dlaczego rekultywacja jest ważna?

Rekultywacja składowisk odpadów i terenów zdegradowanych jest istotna z kilku powodów. Ma ogromne znaczenie dla ochrony środowiska oraz poprawy jakości życia ludzi, bo takie zaniedbane tereny mogą być źródłem zanieczyszczeń powietrza, wód gruntowych i gleby, co może prowadzić do negatywnego wpływu na zdrowie ludzi oraz funkcjonowanie ekosystemów. Rekultywacja pozwala przywrócić naturalne siedliska i roślinność, co z kolei wspiera różnorodność biologiczną oraz odbudowę populacji roślin i zwierząt. Odpowiednia rekultywacja może też poprawić zdolność obszarów do absorpcji dwutlenku węgla, co przyczynia się do ograniczenia efektu
cieplarnianego.

Przedsięwzięcia i projekty związane z rekultywacją składowisk odpadów i terenów zdegradowanych wspiera Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Jest to część programu „Ochrona powierzchni ziemi” realizowanego w latach 2015-2030, którego celem jest ograniczenie negatywnego oddziaływania na środowisko oraz przywrócenie do ponownego użytkowania tego typu terenów. Na dofinansowanie kosztów związanych z usunięciem odpadów, działaniami naprawczymi i w przypadku zaistnienia szkody w środowisku lub przygotowanie do pełnienia nowych funkcji mają szansę jednostki samorządu terytorialnego i ich związki, podmioty publiczne, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, przedsiębiorstwa państwowe oraz spółki prawa handlowego.

Artykuł ukazał się w wydaniu papierowym "Gazety Lubuskiej" w dniu 31 sierpnia 2023 roku.