Cmentarz żydowski we Wschowie - kiedyś miejsce pochówku, dziś zarośnięty i zapomniany [ZDJĘCIA]

Cmentarz Żydowski obecnie schowany jest nieco pomiędzy domkami jednorodzinnymi na ulicy 17 Pułku Ułanów. Poza tym to teren częściowo dość zarośnięty, a tam, gdzie nie ma krzaków znajdują się dwie bramki i boisko piłkarskie. Na tym terenie znajduje się jedynie tablica informacyjna, która może przypominać mieszkańcom Wschowy o ludności żydowskiej, która zamieszkiwała dawniej tereny tego miasta, Niestety tak wygląda miejsce, które zasługuje choć na odrobinę szacunku.
Historia tego miejsca sięga roku 1759, gdy Gmina żydowska dostała pozwolenie od króla Stanisława Augusta Poniatowskiego na założenie cmentarza we Wschowie. Jednak nie wszystko szło gładko, ponieważ w 1765 roku w wyniku licznych protestów mieszczan biskup poznański zakazał prowadzenia cmentarza, a król wydał rozkaz zniszczenia tego miejsca, a w następnych latach wygnał Żydów z miasta. Dopiero pod koniec XVIII wieku – w 1785 roku ponowie otwarto cmentarz. W ciągu kolejnych kilkudziesięciu lat w tamtym miejscu postawiono dom przedpogrzebowy, przy którym znajdowały się: garaż na karawan, stajnie i mieszkanie stróża. Cmentarz pełnił swoją funkcję do 1940 roku.

Cmentarz żydowski nie obległ większym zniszczeniom podczas II wojny światowej. Dopiero dalsze lata po wojnie przyniosły liczne dewastacje i kradzieże. Mieszkańcy obrabowywali teren cmentarza z różnych rzeczy np. macew innych elementów metalowych. Co przerażające w latach 60-tych materiały z rozebranych budynków i murów wykorzystano do utwardzenia dróg, budowy domków jednorodzinnych i Szkoły Podstawowej nr 1. Miała ona powstać w ramach ogólnopolskiej akcji „1000 szkół na Tysiąclecie Państwa Polskiego". Z biegiem kolejnych lat miejsce to coraz bardziej niszczało, a 9 maja 1972 roku władze miasta podjęły decyzję o całkowitym zlikwidowaniu cmentarza żydowskiego. Kilka odnalezionych macew umieszczono w lapidarium Muzeum Rzeźby Nagrobnej we Wschowie przy ul. Polnej. Cztery inne macewy przewieziono na cmentarz żydowskiej w Górczynie koło Szlichtyngowej.

We wrześniu 2020 roku rozpoczęte prace remontowe na ulicy 17 Pułku Ułanów. Przebudowa ta odbywa została pozytywnie zaopiniowana przez Lubuskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Zielonej Górze w dniu 3 lipca 2014 roku. Decyzja ta nie określała żadnych dodatkowych warunków wynikających z potrzeb ochrony zabytków i dóbr kultury. Po pewnym czasie prowadzonych prac znaleziona została płyta nagrobnej. W związku z tym służby Lubuskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków podjęły decyzję o wstrzymaniu na razie prac na odcinku ok.150 metrów. A w miejscu znalezienia płyty rozpocząć miały badania archeologiczne.
artykuł powstał na podstawie: http://cmentarze-zydowskie.pl/wschowa.htm